De Oranjes van het verleden naar het heden: Deel 1: 1163- 1544

In de serie De Oranjes van het verleden naar het heden behandeld Royalfan Anja, de geschiedenis van de oranjes in 15 delen vanaf 1163 tot heden. Nu het eerste deel. 

Wapen van de Nassau’s sinds de 13e eeuw Wapen van Koning stadhouder Willem III


Deel 1: 1163- 1544

Waar komt de naam Oranje-Nassau vandaan?

"Nassau De Merian Hassiae". 

De Naam Nassau is door de graven van Laurenburg gegeven aan een burcht op een berg bij de Lahn, een zijrivier van de Rijn. De graven van Laurenburg, dit gebied in bezit genomen, zeer tegen de zin van de kerk te Worms, die eigenaar is van deze grond. Na veel harrewar kregen de Laurenburgs in 1158 officieel de burcht in leen van de kerk. De eerste van wie we zeker weten dat hij de titel Laurenburg verwisselt voor Nassau is Graaf Walram I, (1146-1198) die we daarmee als stamhouder van het geslacht Nassau kunnen bestempelen. 2 jaar later in 1160 wordt deze naam voor het eerst in een oorkonde benoemd. Walram wordt in 1198 opgevolgd door zijn zoon Hendrik. Hendrik van Nassau gestorven in 1247 krijgt al spoedig de naam “De Rijke”. En dat niet voor niets, want hij wordt als een van de rijkste vorsten van de hele Rijnstreek beschouwd. Deze graaf laat in 1240 het slot Dillenburg bouwen, het slot waar 3 eeuwen later Willem de Zwijger wordt geboren.


Er is nog een reden, waarom hij de bijnaam “De Rijke”kreeg: hij was de eerste Nassau die betrekkingen aanknoopt met de Nederlanden door in het huwelijk te treden met de Gelderse gravin Machteld. Weliswaar is zijn vrouw geen erfgename van landerijen in de Nederlanden, maar ze komt wel uit een invloedrijke familie. Zo wordt een van de 5 zonen, Jan van Nassau, in 1267 tot 40e bisschop van het Sticht Utrecht benoemd.


Een andere zoon, Rupert van Nassau wordt aartsbisschop in Trier en de andere 2 zonen Otto en Walram, worden respectievelijk stamvader van het huis Nassau en stamvader van het huis Nassau in Luxemburg


Met de uitbreiding van de familie ontstaan binnen de Ottoonse linie weer verschillende andere takken zoals o.a. Nassau-Dillenburg, Nassau-Beilstein. Nassau-Hadamar, Nassau-Beilstein, Nassau-Siegen.

                                                       Walram 1146-1198

                                                                       /

                                                     Hendrik de Rijke +1247

                                                           /

=======================================================     

                                   
Otto I (+ 1289/1290)                                                                  Walram II (1220-1276)

         /                                                                                                                                                          Otto II 1300-1351                                                                                                                                           x Adelheid van Vianden

            /                                                                                                                                                     Johan I 1339-1416

            /                       
Engelbert I    1380 - 1442                                                                                                                                      x Johanna van Polanen

/

==========================================                                                               

Johan IV  1410-1475                                                                         Hendrik II    1440-1450                                                                                                                            

/                                                                                                         /                                                    Engelbert II       1451-1504                                                           Johan V    1455-1516                                                                                                                                 

                                                                                              

=================================================================                             

Hendrik III   1483-1538                                                             Willem de Rijke    1487-1559                                                                                                                                                                        x                                                                                             x          

  Claudia van Chalon                                                             Juliana van Stolberg

/                                                                                             /                                                                   

Rene van Chalon 1519-1544                                              Willem van Oranje  1533-1584                                                                                                                                                                                                    

Graaf Engelbert I is geboren te Dillenburg rond 1370 als zoon van Graaf Johan I van Nassau Dillenburg en Margaretha van der Marck. Vanaf 1416 regeert graaf Engelbert I samen met zijn btroers. Hij trouwt op 1 augustus 1403 met Johanna van Polanen, vrouwe van Breda en de Lek. Zij is * 10-01-1392 en + 15-05-1445. Zij is een dochter van Jan III van Polanen, Heer van Breda, de Lek, Geertruidenberg, Klundert, en Odillia Gravin van Salm.


De erfdochter Johanna van Polanen, Vrouwe van Breda en de Lek bracht met haar huwelijk een enorme rijkdom mee, tot haar erfenis behoorde vele Heerlijkheden en Ridderhofsteden in Holland en Brabant, Henegouwen, Utrecht en Zeeland. Door het huwelijk van Engelbert en Johanna worden de Nassau-Dillenburg tak tot de rijkste en belangrijkste adel van de Nederlanden. Engelbert I van Nassau sterft op 3 mei 1442 te Breda


Engelbert werd opgevolgd door zijn oudste twee zonen:

Johan IV *Dillenburg 01-08-1410 + Dillenburg 03-02-1475 X 07-02-1440 Maria, gravin van Loon-Heinsberg * 1426 + 20-04-1502

Hendrik II *Dillenburg 07-07-1414 + Rome 08-06- 1450 x1e 1435 Genoveva, gravin van Virneburg * + 1437 x2e Irmgrad van Schleiden

Op de foto Johan IV en zijn vrouw Maria, gravin van Loon-Heinsberg. Uit dit huwelijk naast vier dochter , 2 zonen

1) Engelbert II *Breda 17-05-1451 +Brussel 31-05-1504 x Koblenz 19-12-1468 Cimburga van Baden * 15-05-1450 + Breda 05-07-1501


Hij was graaf van Nassau, Dietz en Vianden, heer van Breda en de Lek, Roosendaal, Nispen en Wouw.

Egelbrecht II.

2)      Johan V               * Breda 09-11-1455 + Dillenburg 30-07-1516

De broer van Johan IV , Hendrik II (*Dillenburg 07-07-1414 + Rome 08-06- 1450) trouwt in 1435 met Genoveva, gravin van Virneburg en in 1437 voor 2de keer met Irmgrad van Schleiden

Hij krijgt een dochter uit zijn eerste huwelijk:

Odillia, (1437-1495) Zij trouwt de eerste keer met Filips de jongere graaf van Katzenelnbogen en voor de tweede keer met Oswald I graaf van Tierstein, geboren rond 1423 en gestorven voor 1488. Oswald I is landvoogd in de Elzas, Sundgrau en Breisgrau, Lotharings en Keuls raad.


Graaf Johan V van Nassau * Breda 09-11-1455 + Dillenburg 30-07-1516 Marburg 11-02-1482 Elisabeth van Hessen *Marburg -05-1466 + Keulen 17-01-1523


Johan V was in 1504 en 1505 stadhouder van Gelre en Zutphen. In 1504 erfde hij Breda en Vianden van zijn broer Engelbert II van Nassau.


Na zijn overlijden erfde zijn zoon Hendrik III van Nassau zijn Nederlandse bezittingen. De Duitse bezittingen, Nassau-Dillenburg, gingen naar zijn zoon Willem de Rijke, de vader van Willem van Oranje.


Graaf Johan V en gravin Elisabeth hadden 6 kinderen

1) Hendrik III van Nassau 1483-1538

2) Jan 1484-1504

3) Ernst 1486-1486

4) Willem de Rijke 1487-1599

5) Elisabeth 1488-1559 Zij trouwde met Johann von Wied

6) Maria 1491-1547 Zij trouwde met Jobst I van Holstein en Schauenburg

Graaf Hendrik III van Nassau * Siegen 12-01-1483 + Breda 14-09-1538        
  X 1^e 03-08-1503 Louise Francisca van Savoye *           1485 +17-09-1511                                            X 2e           1515 Claudia van Chalon                *           1498 +31-05-1521         
X 3e 27-06-1524 Mencia de Mendoza                *30-11-1508 +04-01-1554

Hij had een zoon uit zijn 2^e huwelijk:

Rene van Chalon * Breda 05-02-1519 +Saint-Dizier 18-07-1544 x Bar-Le-Duc 20-08-1540 Anna van Lotharingen *25-07-1522 + Dietz 15-05-1568

1) Maria * * en + 1541 Zij leefde 3 weken en zij is bijgezet in de grafkelder van de Grote Kerk van Breda

Hij was stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht en vanaf 1543 ook van Gelre en Zutphen. Vanaf 1530 was hij prins van Oranje. In 1530 erfde hij van zijn kinderloos gestorven oom Filibert van Chalon (1502-1530), het soevereine en in naam onafhankelijke vorstendom Orange(Oranje) en een groot aantal bezittingen in het vrijgraafschap Bourgondië (Franche-Comté) en de Dauphiné. René is de eerste Nassau die zich prins van Oranje mocht noemen en door bezit van dit prinsdom een soevereine vorst was. Vanaf die tijd noemde hij zich "van Chalon". Hij nam ook het devies van de familie "Je maintiendrai Châlon" over, dat hij later wijzigde in "Je maintiendrai Nassau". De Nederlandse wapenspreuk "Je maintiendrai" is hiervan afkomstig.

Ook had graaf Hendrik III en aantal bastaardkinderen.
Met Elisabeth Claire van Rosenbach (1485-1540) de dochter van de gouverneur van het kasteel van Vianden:

1) Alexis van Nassau-Corroy (1506? – Corroy, 18 september 1550), stamvader van het geslacht Nassau-Corroy

2) Elisabeth (ca. 1510 – 17 februari 1550) gehuwd met Jan van Renesse heer van Elderen en van OostMalle

Met Marie de Reval:
3) Lodewijk Philips (geboren tussen 1531 en 1538) Hij had een zoon Alfons van Nassau.


Graaf Willem de Rijke van Nassau * Dillenburg 10-04-1487 + Dillenburg 06-10- 1559


Hij trouwde 2x ; de eerste keer met Walburga van Egmont en de 2e keer met Juliana van Stolberg en uit dit huwelijk stamt Willem van Oranje 1533-1584, in deel 2 meer over deze Willem. Op de onderstaande afbeeldingen staan Graaf Willem en Juliana afgebeeld.

Juliana van Stolberg, de moeder van de Prins van Oranje, was een vrome en ook een verstandige vrouw, die in haar schooltje op de Dillenburg voor een voortreffelijke opvoeding van haar kinderen heeft gezorgd. Juliana was overtuigend Luthers en haar geloof heeft zeker diepe sporen in het hart van haar oudste zoon nagelaten.

Willem van Nassau-Dillenburg, de vader van de Prins van Oranje, hield zich vooral bezig met het beheer van zijn uitgestrekte landerijen en was bij zijn onderdanen een zeer geliefd persoon. Hoewel hij in zijn hart voor het Rooms Katholieke was, bleef hij de moederkerk van de Lutherse gemeente ook erg trouw. In 1533 weigerde hij het de Katholieke Orde van het Gulden Vlies, die Karel V hem wilde verlenen.


Als zijn neef Rene van Chalon, de zoon van zijn broer Hendrik III, komt te overlijden, stemde hij er wel in toe dat zijn zoon Willem een rooms-katholieke opvoeding zou krijgen aan het hof in Brussel. In 1544 was Willem erfgenaam geworden van het prinsdom Oranje, op

voorwaarde dat hij aan het hof in Brussel zou worden opgevoed. Willem de Rijke bracht zijn zoon zelf naar Brussel. Naar de gewoonte van die tijd werd de erfenis van Oranje vooral aanvaard met het oog op de familiebelangen.

Willem de Rijke overleed in 1559 en is bijgezet in de Evangelische Stadskerk Dillenburg. Zijn zoon Jan werd opvolger op de Dillenburg. Het thans in Nederland regerende vorstenhuis stamt af van zowel zoon Jan als ook Willem. Daarmee is Willem de Rijke een rechtstreekse voorvader van prinses Beatrix en haar zoon Koning Willem-Alexander.

Nogmaals: Anja bedankt voor het maken van deze log!