Spraakmakende koninklijkeliefdes: Deel 1: Prinses Irene & Prins CarlosHugo

Als voorbereiding op het kerkelijk huwelijk van Prins Carlos en prinses Annemarie vond ik het wel leuk om eens een kijkje in de realatie van prins Carlos ouders te nemen. Omdat ik het wel een spraakmakende liefde vond een nieuwe serie: Spraakmakende Koninklijke Liefdes, met in dit eerste deel de spraakmakende liefde tussen Prinses Irene en Prins Carlos Hugo
http://s.nos.nl/swf/embed/nos_video_embed.swf?tcmid=tcm-5-787477


De rumoerige tijd voor de verloving.
Voordat de verloving van de toen 24-jarige prinses Irene met de toen 33-jarige prins Carlos Hugo de Bourbon-Parma uit Spanje  echt bekend gemaakt werd was er al veel over gesproken en gezeged en waren er al de nodige discussies geweest. Die discussies begonnen al op 27 januari 1964. Op die dag verschijnt er in de telegraaf een interview met Prinses Irene waarin de Prinses begrip probeert te kweken voor het sociale beleid in Spanje. Ze zegt veel sociale instellingen bezocht te hebben en daarvan onder de indruk te zijn. Over het ondemocratische gehalte van het Franco-regiem rept ze met geen woord. Het interview roept woedende reacties op. Het Parool verwijt de prinses naiviteit. Dat een lid van het Koninklijk huis zulke positieve uitspraken over het dictatoriale Franco-regiem durfde te doen was ook not done in Nederland. Het Spanje van Franco was taboe in Nederland. Het kabinet Marijnen werd overrompeld door de uitspraken van de prinses. Het is ook in 1964 niet gebruikelijk, zelfs ongewenst dat een Prinses zich uitlaat over politieke kwesties. Het kabinet, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Rijksvoorlichtingsdienst waren van te voren niet op de hoogte gesteld. Prinses Irene en de Nederlandse ambassadeur in Spanje (waar ze verbleef) hadden, na overleg  en goedkeuring van Prins Bernhard, zelfstandig gehandeld. Minister-president Marijnen spreekt duidelijk zijn afkeuring uit. De verantwoordelijkheid voor de uitspraken van Irene wordt bij Van de ambassadeur gelegd.

De discussie over het interview met Irene en de rol van de ambassadeur gaat al snel over in een, veel heftiger en emotioneler discussie. Prinses Irene zou Rooms-katholiek geworden zijn. De RVD  noemde het bericht  'onzin'. En ze wisten ook niet beter want pas later die dag zou de RVD van Soestdijk horen dat het bericht klopt maar dat het pas een dag later gepubliceerd  mag worden. De RVD besluit het bericht eerst te overleggen met het kabinet en het bericht pas bij de  terugkeer van Prinses Irene in Nederland te bevestigen. Maar nog voor het kabinet op de hoogte kon worden gebracht lekt de geloofsovergang van de Prinses al uit. De Spaanse fotograaf Jaime Penafiel maakt een foto van Prinses Irene terwijl zij in gebed verzonken is in een Rooms-Katholieke kerk in Madrid. Na de publicatie van de foto op de voorpagina's van alle kranten komt er eindelijk een officieel persbericht. Vice-premier Biesheuvel, die de taken voor  Marijnen,die aan het skiën is, waarneemt  weet zich geen raad met de situatie. Hij vraagt advies aan Drees en besluit niet lang daarna de ministerraad te informeren. Marijnen reist hals over kop terug naar Nederland.  In krantencommentaren, in de Tweede Kamer, in de Kerken, in het Kabinet, in de huiskamer is de ontsteltenis groot. Waarom is een Hervormde Prinses in het geheim katholiek geworden? Waarom is het Kabinet niet gexefnformeerd? En heeft een katholiek lid van het koningshuis wel rechten op de troon? Prins Bernhard vind een geloofsovergang geen staatszaak. En volgens het Burgerlijk recht klopt dat. Maar Irene is meerderjarig, lid van het Koninklijk Huis en dus aan het gezag  van de regering onderworpen. De Prinses heeft de plicht een geloofsovergang publiekelijk bekend te maken en toestemming te vragen als ze het recht op de Kroon wil behouden.
Zodra Marijnen terugkeert in Nederland bezoekt hij Koningin Juliana.  Dan vertelt Juliana hem dat Prinses Irene niet alleen katholiek is geworden maar ook nog het plan heeft zich te verloven met de Spaanse troonpretendent Don Carlos de Bourbon Parma. Koningin Juliana vraagt het hem geheim te houden totdat Irene instemt met publicatie. Marijnen ziet de bui al hangen en besluit een zogenaamd Irene-kwartet te formeren en vraagt ministers van de vier politieke richtingen waaruit zijn kabinet bestaat daar in zitting te nemen. Het worden de CHU-minister Scholten, de ARP-minister Biesheuvel, de VVD -minister Toxopeus en hijzelf als KVP-er. Al snel buigen Tweede-Kamerleden en ministers zich over de vraag of een katholiek rechten op de troon kan doen gelden. KVP-er Schmelzer, PvdA-er Vondeling en VVD-er Geertsema vinden van wel. ARP-er Smallenbroek en CHU-er Beernink weigeren, zolang de vraag nog niet dringend is, hun oordeel te geven.
De discussie wordt al snel gesloten en vervangen door een zwaarder wegende en misschien ook wel belangrijkere discussie. Heeft een Prinses van Oranje nog rechten op de troon als zij trouwt met een man die de ambitie heeft zelf koning van Spanje te worden?
De sfeer lijkt rijp voor nieuwe godsdiensttwisten. In het protestantse dorp St.Maartensdijk wordt besloten de letters IRENE te verwijderen van de Christelijke school en het gebouw een andere naam te geven. Oude tijden lijken terug te keren en dat terwijl er vorderingen zijn met de oecumenische beweging, die als doel had dat  katholieke en protestantse kerken weer bij elkaar brengen.Protestanten kunnen nog wel begrip op brengen voor de keus Irene , zeker omdat zij ook een aanhanger was van de oecumenische. Maar waarom is ze niet in het openbaar maar in het geniep overgegaan  tot het katholieke geloof en waarom heeft ze zich nogmaals laten dopen?
Het Irene-kwartet buigt zich over nieuwe  feiten waarvoor ze geplaatst worden. Ze wilden zo snel mogelijk de verloving bekendmaken, om zo te voorkomen dat opnieuw de kranten hen voor zullen zijn, maar dat stuit op weerstand van de familie De Bourbon. Vanuit Parijs houden zij de regie stevig in handen. Vooralsnog wensen zij om politieke redenen geen publicatie. Marijnen wacht ongeduldig het moment van de bekendmaking af en blijft aandringen op spoed. Prinses Irene verbergt zich in Spanje en de Koninklijke familie is te gast bij de Olympische Winterspelen in Innsbruck. Dagelijks, vaak tot diep in de nacht, vergadert het Irene-kwartet in Het Catshuis en buigt zich over de staatsrechterlijke gevolgen van een huwelijk tussen Irene en Don Carlos.
Na gespreken met diverse staatsrechtgeleerden komt men tot de conclusie dat de Prinses afstand van de troon moet doen als zij daadwerkelijk trouwt met Carlos Hugo die geen afstand wil doen van zijn aanspraak op de Spaanse troon. Zij hoeft dan ook geen toestemming voor haar huwelijk te vragen aan het parlement. Zodra zij troonsafstand doet, is de bemoeienis van de politiek niet langer aan de orde.
Op 4 februari komen Juliana en Bernhard speciaal uit Innsbruck naar Nederland om, naar wordt aangenomen, eindelijk bekend te maken met wie Irene gaat verloven. Laat in de avond spreekt Koningin Juliana via radio en tv het volk toe. Zij komt met een verrassende mededeling:
"...wij moeten u helaas zeggen dat onze dochter Irene ons vanmiddag heeft medegedeeld dat de verloving geen doorgang zal vinden. U zult meevoelen dat onze dochter thans een bijzonder moeilijke tijd doormaakt... Wij hopen onze dochter binnenkort weer in ons midden te zien".
Nog diezelfde nacht geeft Marijnen een persconferentie. Hij weigert te vertellen wie de man is om wie alles draait. De dagen erna vindt er op alle niveaus koortsachtig overleg plaats. Bernhard reist naar Parijs om te praten met de Bourbons. Marijnen ontmoet Carlos Hugo en legt hem de democratische beginselen van het Nederlands staatsbestel uit. Daartoe behoort ook de regel dat je niet èn de ambitie kan hebben koning van Spanje te worden èn getrouwd kan zijn met een Prinses die aanspraak maakt op de Nederlandse troon. Carlos wil het niet begrijpen.
De verloving 

Vier dagen na de toespraak van Juliana, het is dan 8 februari, komt Irene eindelijk naar Nederland. Haar vader haalt haar en Carlos Hugo op in Madrid. Via de Spaanse radio heeft Carlos inmiddels de verloving bekend gemaakt. Ook nu weer zijn de Bourbons het Kabinet en de koninklijke familie te snel af. Pas midden in de nacht maakt Irene de verloving in Nederland bekend. Snel daarna laat Marijnen de Eerste en Tweede Kamer via een brief weten: "De Prinses heeft aan de regering doen weten dat het haar wens is dat geen wetsvoorstel tot het verlenen van toestemming voor het door haar aan te gane huwelijk bij de Staten-Generaal zal worden ingediend. Op grond van voormelde omstandigheden heeft de Regering besloten de indiening van een wetsontwerp als vorenbedoeld niet te bevorderen". Het gevolg van het niet-indienen van het wetsontwerp tot toestemming voor een huwelijk is dat zowel Irene als haar nakomelingen niet langer aanspraak kunnen maken op de Troon. Irene zal nooit meer Koningin van Nederland kunnen worden. Op 9 februari 1964 stelt  Prinses Irene  Carlos Hugo eindelijk aan de pers voor. Een paar dagen later arriveren prins Xavier de Bourbon Parma, broer van prins Carlos Hugo, en Magdalena de Bourbon Parma, moeder van Carlos Hugo, op Schiphol, waar ze worden begroet door Juliana, Bernhard, Beatrix, Margriet en prinses Christina en twee zussen van Carlos Hugo. De volgende dag worden Irene en Hugo Carlos op het Binnenhof ontvangen door de ministerraad, waarbij Marijnen een toast uitbrengt. Tot slot beantwoordt het paar in Paleis Huis Ten Bosch vragen van de pers, waarbij Irene als tolk optreedt. Carlos Hugo spreekt een zin in het Nederlands.

Huwelijk
 
Twee maanden na hun verloving, op 29 april trouwt Irene met Carlos Hugo. Eerder heeft Marijnen aangekondigd dat zowel het kerkelijk als het burgerlijk huwelijk in Nederland zal plaatsvinden. Maar ook dit keer komen de Bourbons en de koninklijke familie niet tot overeenstemming. De Bourbons geven de voorkeur aan een groots, door de paus ingezegend huwelijk in Rome. De Paus weigert, maar het huwelijk vindt toch plaats in Rome. Het Kabinet haalt enigszins opgelucht adem. De angst dat de Carlistische beweging van de Bourbon Parmas het huwelijk zouden aangrijpen voor politieke demonstraties in Nederland en daarmee de Oranjes in diskrediet zouden brengen, wordt hiermee weggenomen. In Nederland wordt de plechtigheid door duizenden via de televisiebeelden gevolgd. Ook Juliana en Bernhard zien hun dochter van verre afstand trouwen. Omdat het huwelijk politek nog altijd gevoelig blijft kunnen zij niet persoonlijk bij het huwelijk aanwezig zijn en moeten ze het via de Televisie volgen.

Happy End?

Alles lijkt op zijn potjes terecht te zijn gekomen.  Het paar krijgt vier kinderen: Prins Carlos (1970), Prins Jaime & prinses Margarita(1972) & Prins Maria Carolina en lijkt een gelukkig gezinsleven te hebben gevonden. Maar er is helaas meer. In 1975 wijst Franco Juan Carlos aan als koning van Spanje en ziet Carlos Hugo de troon aan zijn neus voor bij gaan. Als hij in 1979 bij  de verkiezingen geen zetels weet te behalen met zijn Carlisten beweging, wordt Carlos Hugo gedwongen een punt achter zijn actieve politieke cariere te zetten. Het huwelijk strand uiteindelijk ook. In 1981 is de scheiding van het paar offcieel.
Met dank aan http://geschiedenis.vpro.nl/programmas/2899536/afleveringen/2883007/ Neem daar gerust een kijkje voor meer informatie, waar ook de uitzending over 'de zaak Irene' te bekijken is.
Ik ben erg benieuwd hoe jullie deze log (& het filmpje) vinden , of het een beetje duidelijk is en of jullie deze serie ook leuk vinden.